نحوۀ تعامل با نقل‌های متفاوت حدیث واحد در فرض تنافی مستقر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 طلبه درس خارج مدرسه فقهی امام محمد باقر علیه السلام

2 مدرس درس خارج حوزۀ علمیۀ قم

3 مدرس سطوح عالی حوزۀ علمیۀ قم

چکیده

از مهم‌ترین عوامل اختلاف بین روایات، نقل شدن یک کلام از امام، توسط راویان مختلف، به صورت‌های متفاوت است. توجه به این پدیده، در فرآیند استنباط فقهی بسیار مؤثر است. گاه بین نقل‌ها تنافی نیست و یا تنافی، بدوی بوده و به نحوی می‌توان بین آنها جمع کرد. اما اگر تنافی، مستقر باشد، بازشناسی جریان قاعدۀ اولیه و ثانویۀ باب تعارض در این صورت که نقل‌ها به‌صدد حکایت از یک کلام‌اند، ضرورت دارد. با تتبع در کلمات فقها و اصولیین، در این زمینه بیش از ده نظر به دست می‌آید. قضاوت صحیح در این مسأله، وابسته به نحوۀ تحلیل اصل اولی در باب تعارض، و همچنین نحوۀ استظهار از اخبار علاجیه است.
از مهم‌ترین عوامل اختلاف بین روایات، نقل شدن یک کلام از امام، توسط راویان مختلف، به صورت‌های متفاوت است. توجه به این پدیده، در فرآیند استنباط فقهی بسیار مؤثر است. گاه بین نقل‌ها تنافی نیست و یا تنافی، بدوی بوده و به نحوی می‌توان بین آنها جمع کرد. اما اگر تنافی، مستقر باشد، بازشناسی جریان قاعدۀ اولیه و ثانویۀ باب تعارض در این صورت که نقل‌ها به‌صدد حکایت از یک کلام‌اند، ضرورت دارد. با تتبع در کلمات فقها و اصولیین، در این زمینه بیش از ده نظر به دست می‌آید. قضاوت صحیح در این مسأله، وابسته به نحوۀ تحلیل اصل اولی در باب تعارض، و همچنین نحوۀ استظهار از اخبار علاجیه است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [العربیة]

کیفیة التعامل مع النقول المختلفة فی الحدیث الواحد فی فرض التنافی المستقر

نویسندگان [العربیة]

  • محمود رفاهی فرد 1
  • محسن مروارید 2
  • حامد عمادپور 3
1 طلبه درس خارج مدرسه فقهی امام محمد باقر علیه السلام
2 مدرس درس خارج حوزۀ علمیۀ قم
3 مدرس سطوح عالی حوزۀ علمیۀ قم
چکیده [العربیة]

أهم عوامل اختلاف الحدیث هو نقل الرواة لروایة واحدة من المعصوم بصور مختلفة. الالتفات إلی هذه المسألة له تأثیر هامّ فی الاجتهاد الفقهی. أحیاناً لا یکون تنافٍ بین الروایات المختلفة أو یکون التنافی بدویاً و یمکن حلّه بشکل من الأشکال. و لکن إذا کان التنافی مستقراً و کانت النقول المختلفة تنقل لنا حکایة واحدة، هنا معرفة القاعدتین الأولیة و الثانویة فی باب التعارض ضروری. إذا تتبعنا آراء الفقهاء وعلماء الأصول فی هذه المسألة سنصل إلی أکثر من عشرة أقوال. إعطاء الحکم الصحیح فی هذه المسألة منوطٌ بتقییم الأصل الأوّلی فی باب التعارض و استظهار الأمر من الأخبار العلاجیة من الباب.
أهم عوامل اختلاف الحدیث هو نقل الرواة لروایة واحدة من المعصوم بصور مختلفة. الالتفات إلی هذه المسألة له تأثیر هامّ فی الاجتهاد الفقهی. أحیاناً لا یکون تنافٍ بین الروایات المختلفة أو یکون التنافی بدویاً و یمکن حلّه بشکل من الأشکال. و لکن إذا کان التنافی مستقراً و کانت النقول المختلفة تنقل لنا حکایة واحدة، هنا معرفة القاعدتین الأولیة و الثانویة فی باب التعارض ضروری. إذا تتبعنا آراء الفقهاء وعلماء الأصول فی هذه المسألة سنصل إلی أکثر من عشرة أقوال. إعطاء الحکم الصحیح فی هذه المسألة منوطٌ بتقییم الأصل الأوّلی فی باب التعارض و استظهار الأمر من الأخبار العلاجیة من الباب.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الحدیث الواحد
  • اختلاف الحدیث
  • الأخبار العلاجیة