چیستی و جایگاه سیاق در استظهار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس سطوح عالی حوزۀ علمیۀ قم

2 دانش‌آموخته مدرسه فقهی امام محمدباقرع

3 دکتری فلسفه دین و مدرّس سطوح عالی حوزه علمیه قم

چکیده

سیاق یکی از عناصر مهم در ظهورگیری از آیات و روایات بوده است و با این وجود کمتر به صورت مستقل مورد واکاوی قرار گرفته است. در این پژوهش سعی شده زوایای مختلفی از سیاق با استناد به سخنان عالمان اصولی روشن شود. در این راستا با بررسی تعاریف مختلف به این نتیجه رسیدیم که سیاق خصوصیّتی غیر لفظی، ولی مرتبط با کلام است که شکل و ساختار واحدی ندارد. ظهور سیاقی از صغریات حجیت ظواهر شمرده می‌شود و از این رو در اعتبار آن بحثی نیست. تحقق سیاق وابسته به شروطی مانند عدم تعارض با نصّ یا ظهور قوی‌تر، معهود بودن نزد عرف و از بین نرفتن قرائن مربوط به سیاق است. سیاق‌های موجود در زمان حاضر به دلیل اصل عدم نقل یا با استناد به سیره عقلا و متشرعه مبنی بر عمل به آن‌ها معتبر می‌باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [العربیة]

ماهیة السیاق و دوره فی الاستظهار

نویسندگان [العربیة]

  • مسیح بروجردی 1
  • حسن رضایی صرمی 2
  • محمد صادق بدخش 3
1 مدرس سطوح عالی حوزۀ علمیۀ قم
2 دانش‌آموخته مدرسه فقهی امام محمدباقرع
3 دکتری فلسفه دین و مدرّس سطوح عالی حوزه علمیه قم
چکیده [العربیة]

یعدّ السیاق من العناصر المهمة فی الاستظهار من الآیات و الروایات؛ لکن مع ذلک لم یبحث کعنوان مستقل حقّ بحثه، فلذلک اهتممنا هنا بالبحث عن الجهات المختلفة للسیاق مع الاستناد إلی کلمات الأصولیین. بالنسبة إلی ماهیة السیاق یظهر بمراجعة التعاریف المختلفة و نقدها أن السیاق خصوصیة غیر لفظیة مرتبطة بالکلام و لیس له شکل و بناء ثابت. یحتسب الظهور المتّخذ من السیاق، من صغریات حجیة الظواهر فلا کلام فی اعتباره؛ لکن ینوط تحققه بشروط کعدم معارضته بنصّ أو ظهور أقوی و معهودیته عند العرف و بقاء القرائن المرتبطة بالسیاق. وتبین أخیراً اعتبار ما یوجد فی الأزمنة المتأخرة من السیاق و یثبت ذلک بدلیل أصالة عدم النقل أو التمسک بسیرة العقلاء و المتشرعة علی العمل به.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • السیاق
  • الاستظهار
  • الظاهر
  • النصّ