مسالک تزاحم در خطابات متزاحم از منظر استاد شهیدی‌پور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش پژوه سطح سه حوزۀ علمیۀ قم

چکیده

تزاحم امتثالی، صورتی است که مکلف در مقام امتثال قدرت عمل به دو خطاب شرعی را ندارد. در تزاحم امتثالی، پاسخ به دو پرسش مهم ضروری است. نخست آنکه آیا بازگشت دو خطاب متزاحم به تعارض است و در نتیجه، مرجحات باب تعارض جاری می شود؟ پرسش دوم آنکه آیا برای دو خطاب متزاحم، اطلاقی قابل تصویر است تا بتوان به کمک آن احراز ملاک کرده و حکم به امکان استیفای ملاک نمود؟ در مقام پاسخ، از میان شش مسلک مطرح شده، نظریۀ تقیید خطابات به قدرت شرعی به لحاظ روح حکم اختیار می‌شود، که دو نتیجۀ مهم را در پی دارد. نخست اینکه اطلاق خطابات شرعی به جهت اقتضای روح تکلیف، شامل فرض تزاحم نمی‌شود و محل مرجحات باب تعارض نیز نخواهد بود. نتیجۀ دوم آنکه با توجه به پذیرش اطلاق ترتبی، می‌توان از هر دو خطاب، احراز ملاک کرده و حکم به امکان استیفای آن نمود. . .

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [العربیة]

مسالک التزاحم فی الخطابات المتزاحمة عند الأستاذ الشیخ شهیدی بور

نویسنده [العربیة]

  • محمد حسین فتاحی
دانش پژوه سطح سه حوزۀ علمیۀ قم
چکیده [العربیة]

التزاحم الإمتثالی هو أنّه لا یمکن المکلّف فیه الإمتثال لخطابین شرعیّین. یجب فی التزاحم الامتثالی الإجابة على سؤالین أساسیّین، الأوّل: هل یرجع التزاحم إلی التعارض و من خلاله یمکن إعمال مرجحات باب التعارض فی المتزاحمین؟ الثانی: هل یمکن تصوّر إطلاق لخطابین متزاحمین یمکن من خلاله إحراز الملاک و ثمّ نحکم على إمکان استیفاء الملاک؟ فی مقام الإجابة على السؤالین یمکن طرح ستة مسالک و لکن نظریة تقیید الخطابات بالقدرة الشرعیة -لأنها تتلائم مع روح الأحکام- هی الأقرب و صارت مختارنا فی هذه المقالة و لها نتیجتان هامّتان. الأولی أنّ إطلاق الخطابات الشرعیة لجهة اقتضاء روح التکلیف لا یشمل فرض التزاحم و من ثَمّ لاتجری مرجحات باب التعارض و الثانی لأنّنا قبلنا الإطلاق الترتّبی یمکننا إحراز الملاک من کلا الخطابین و الحکم باستیفائه. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . .

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • التعارض
  • الترتّب
  • إطلاق التکلیف
  • القدرة التکوینیة