نتیجۀ دلیل انسداد، حجّیت ظن به واقع یا ظن به حجّت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش پژوه مدرسه فقهی امام محمدباقر ع

چکیده

دور از دسترس قرار گرفتن احکام شرع با عنوان انسداد شناخته می‌شود. حاصل انسداد حجیت و اعتبار ظن است. با فرض قبول مقدمات دلیل انسداد و پذیرش حجیت ظنون، باید به دنبال پاسخی برای این پرسش بود که در مقام امتثال ظنیِ تکالیف شرع، آیا مطلق ظن حجت است یا صرفاً نوع خاصی از ظن، ملاک حجیت را داراست؟ در این زمینه چهار دیدگاه شاخص وجود دارد که عبارتند از: حجیت مطلق ظن، حجیت خصوص ظن به طریق، حجیت خصوص ظن به واقع، و حجیت جامع بین ظن به طریق و ظن به واقع. با تحلیل حقیقت تکلیف می‌توان دریافت، نتیجۀ دلیل انسداد تنها حجیت ظن به مسألۀ اصولی، یا ظن به طریق، یا ظن به مرحلۀ فعلیت می‌باشد. به دیگر عبارت، عقل، انسان را از عمل به ظنونی که اعتبارشان مظنون نیست، بازمی‌دارد. از آثار و نتایج دیدگاه یادشده می‌توان به موضوعی بودن قطع در حقیقت تکلیف، تغییر در تعریف مسلک انفتاح و انسداد و قائم نبودن اعتبار طریق به وصول اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [العربیة]

دلیل الانسداد، ینتج حجیة الظنّ بالواقع أو الظنّ بالحجة

چکیده [العربیة]

الانسداد هو بُعد الفقیه عن الأحکام و حاصله حجیة الظن. إذا قبلنا مقدمات دلیل الانسداد و ارتضینا حجیة الظنون یجب علینا البحث عن إجابة لهذا التسائل و أنه فی فرض صحة الامتثال الظنّی للتکالیف الشرعیّة هل مطلق الظنّ له حجیة أو نوعٌ خاصٌ منه حجة شرعاً؟ فی هذه المسألة توجد أربعة أقوال: حجیة مطلق الظنّ، حجیة خصوص الظنّ بالطریق، حجیة الظنّ بالواقع، الحجیة الجامعة بین الظنّ بالطریق و الظنّ بالواقع. توصّلنا من خلال هذه الدراسة إلی أن إذا حلَّلَنا حقیقة التکالیف الشرعیة، سنستنتج أنّ دلیل الانسداد ینتج حجیة الظنّ فی المسألة الأصولیة أو الظنّ بالطریق أو الظنّ فی مرحلة الفعلیة. و بعبارة أخری العقل یمنع البشر من العمل بالظنون التی لیست معتبرة. من آثار و نتائج هذه النظریة یمکن الإشارة إلی کون القطع فی حقیقة التکلیف موضوعیاً و تغییر تعریف مسلک الانفتاح و الانسداد و نفی دخالة الوصول فی اعتبار الطریق.
الانسداد هو بُعد الفقیه عن الأحکام و حاصله حجیة الظن. إذا قبلنا مقدمات دلیل الانسداد و ارتضینا حجیة الظنون یجب علینا البحث عن إجابة لهذا التسائل و أنه فی فرض صحة الامتثال الظنّی للتکالیف الشرعیّ

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الانسداد
  • مطلق الظنّ
  • الظنّ بالطریق
  • الظنّ بالواقع
  • حقیقة التکلیف